Opis
Już w 1639 roku zapisano, że Puszcza Białowieska „poczyna się od wsi Orzeszkowa”. Podróż z warszawskiego Dworca Śródmieście, przez Siedlce i Czeremchę, przez Wisłę i Bug, trwa zazwyczaj cztery godziny. Tuż przy torach tablica z napisem „Orzeszkowo”.
Nie za daleko od stacji kolejowej, nie za blisko sklepu – stoi dom. Otacza go, jak starych ludzi i stare drzewa, aura nostalgii. To właśnie dom, wieś, jej mieszkańcy – dawni i obecni – są bohaterami tej opowieści: polscy Białorusini, z dziada pradziada „tutejsi”, mocno związani z ziemią przodków, a oprócz nich piękna podlaska przyroda i skomplikowana historia odmierzana datami kolejnych wojen, wysiedleń, bieżeństwa.
Orzeszkowo 14 to próba zapisania świata, który odchodzi, otwarcia na to, co dawniejsze, uważne, uczciwe spisanie widzianego i wysłuchanego.
Autorka podejmuje realistyczną i zarazem poetycką próbę wypracowania sobie małej ojczyzny na obrzeżach Puszczy Białowieskiej. Anna Romaniuk systematycznie studiuje prawosławne Orzeszkowo i najbliższą okolicę tej pięknie położonej wsi. Od prehistorii począwszy, aż po dramatyczną historię najnowszą. Spadkobiercą tych studiów, a także spacerów jest mały syn autorki. To koncept, który współczesna cywilizacja zawdzięcza J.J. Rousseau – pierwsza edukacja powinna odbywać się blisko przyrody. A finał w Paryżu! Co zrobi chłopiec, Bóg raczy wiedzieć, nie mamy pojęcia, to tajemnica.
Tomasz Łubieński
„Orzeszkowo 14. Historie z Podlasia” to książka niewielka, za to przeładowana szczegółami. Można z nią przemierzać drogę, można też poczuć się podczas lektury jak odkrywca. Anna Romaniuk nie chce pozostawiać wątpliwości co do piękna miejsca, ale i złożoności losów mieszkańców. Proponuje książkę, która urzeka klimatem i ocala fragment przeszłości małej ojczyzny dla potomnych – a szerokiemu gronu odbiorów uświadamia, jak ważne i cenne jest posiadanie swoich korzeni i tradycji.
25 marca 2019 Wiesław Kowalski, teatrdlawszystkich.eu
O AUTORCE:
Anna Romaniuk (ur. 1980) – historyczka literatury, edytorka, krytyczka literacka. Autorka książek Drobina białka. Motywy roślinne i zwierzęce w liryce Haliny Poświatowskiej, Orzeszkowo 14. Historie z Podlasia oraz Muzeum wyobraźni. Notatki o sztuce. Opracowała tomy Dusza czyśćcowa. Wspomnienia o Stanisławie Grochowiaku, Obecność. Wspomnienia o Czesławie Miłoszu oraz Wierność. Wspomnienia o Zbigniewie Herbercie. Przygotowała do wydania także tom korespondencji Tadeusza Różewicza i Henryka Voglera oraz była współedytorką zbioru korespondencji Jarosława Iwaszkiewicza Listy do córek. Recenzje publikowała m.in. na łamach „Nowych Książek”, „Zeszytów Literackich”, „Kwartalnika Artystycznego”, „Odry”, „Dekady Literackiej”, „Studium”, „Tygodnika Powszechnego”, „Czasu Kultury” i „Twórczości”, gdzie w 2021 roku opublikowała również esej Anna Karenina to ja.
